امروز رئیس جمهوری اسلامی ایران در مراسم تجلیل از تولیدکنندگان برتر بخش کشاورزی، عباراتی بر زبان راند که اهمیت بسیار بالایی در جهتگیری دولت در روزهای آینده دارد؛ جملهای که هر یک از وزیران باید آن را با طلا در سردر نهادهایی که مسئولیت آن را بر عهده دارند، بنویسند.
دکتر حسن روحانی در این مراسم گفت: «پیشرفت در حوزه کشاورزی، قدرت و اقتدار ملی ما را بالا میبرد؛ البته برخی اقتدار ملی را در برد موشک میدانند و البته نیروهای مسلح، ارتش، سپاه، بسیج و نیروهای امنیتی قدرت و اقتدار ما هستند اما اگر در کشور انواع سلاح داشته باشیم ولی برای گوشت، گندم، جو و روغن و... به دیگران نیازمند باشیم و دست ما به بیرون دراز باشد، اقتدار حاصل نمیشود».
عبارتی که هرچند شاید برخی از رسانههای مخالف و موافق دولت، تیتر «برخی اقتدار ملی را در برد موشک میدانند» را برای گزارش سخنان رئیس جمهور برگزینند، حقیقت این است که رئیس جمهور بر کارآمدی بخشهایی و ناکارآمدهایی بخشهای دیگر از نهادهای کشور اشاره غیر مستقیمی داشته است.
اینکه نهادهای نظامی به این نتیجه رسیدهاند که باید با تقویت خود در بخش موشکی، آن بخش از اقتدار کشور را که بر عهده آنان است، درست تشخیص داده و بر اساس آن عمل کردهاند، هیچ شکی در آن نیست. در حوزه نهادهای نظامی هم یک تشخیص درست از چگونگی نیل به اقتدار نظامی ایران وجود داشته و هم یک اعتقاد که میتوان در داخل، بستر به وجود آمدن چنین اقتداری را با توان فنی داخلی فراهم کرد. لذا سخن رئیس جمهور در رد توانایی و خودکفایی نهادهای نظامی نمیتواند باشد، بلکه باید تأییدی بر این توانایی باشد. اما اینکه توانایی موشکی به تنهایی کافی نیست، جمله درستی است. حال بحث این است آنکه به دنبال اقتدار نظامی ایران است، وظیفه خود را درست انجام داده و آنان که باید در کنار توانایی نظامی، سایر تواناییهای ایران را ارتقا بدهند، کوتاهی کردهاند.
دولت آقای دکتر روحانی، عموما متشکل از کارگزارانی است که در سی سال گذشته مسئولیتهای کلان کشور را بر عهده داشتهاند؛ از خود شخص رئیس جمهور که در دوران جنگ و پس از آن در مجلس و شورای امنیت ملی و مجمع تشخیص مصلحت نظام مسئولیت داشته تا معاون اول او که در کابینههای مختلف بوده است تا وزاری نفت و مسکن و صنعت و... که همگی طی سی سال گذشته در مسئولیتهای خطیر بودهاند و در بخشی عدم توانمند شدن کشور در حوزههای مختلف ناشی از عملکرد آنان است؛ آنانی که شاید هم در بخش تشخیص جهت حرکت و هم در بخش اعتقاد به توان داخلی کوتاهیهایی داشتهاند.
سخن رئیس جمهور سخن درستی است. اقتدار تنها در برد موشک نیست. بلکه اقتدار در توسعه همه جانبه است. اقتدار ملی یعنی اینکه همه بخشهای کشور بتوانند همتراز و دوشادوش توسعه نظامی ایران خود را توسعه دهند.
اینکه صنایع نظامی توسعه یافته، یک مزیت است و اینکه بخشهای دیگر توسعه نیافتهاند یک خسران است. وزیران آقای رئیس جمهور، باید دغدغه رئیس جمهور را که به کیاست دریافته بخشهای دیگر کشور در حد و اندازه توان نظامی، توسعه نیافته است، دریابند و تلاش کنند در نهادهایی که مسئولیت دارند ،حداقل به اندازه و نه بیشتر از نهادهای نظامی خود را ارتقا دهند.
در سی و پنج سال گذشته به جز سالهای معدودی، کشور با نظر کارشناسی همین مسئولین کنونی اداره شده است. این مسئولین در کنار مسئولین دیگر که خارج از دولت هستند و حتی در دولت رقیب روحانی بودهاند، باید اکنون با خود بیندیشند که آنان چرا در بخش تشخیص مسأله و یا در بخش اعتقاد به توان داخلی کوتاهی کرده و نتوانستهاند توان کشور را همراستا با توان نظامی کشور توسعه دهند.
بیشتر از این، آیا وزرای دولت اعتقاد دارند که مثلا در بخش کشاورزی باید خودکفا بود؟ آیا اگر اعتقاد دارند خود و مجموعه خود را برای چنین هدفی آماده کردهاند، آیا برنامه ریزی آنان برای رسیدن به چنین هدفی هست؟
آیا میتوان در سالهای آینده، رئیس جمهور سخنرانی کرده و اعلام کند که صنایع دیگر ایران هم خود را به قامت صنایع نظامی ارتقا داده است؟ آیا دیگر نهادهای دولتی و حاکمیتی هم میتوانند اعلام کنند که در حوزههای کاری و تخصصی خود یک گام به جلو برداشتهاند؟
به هر حال برای حل مشکلی که رئیس جمهور گفتهاند، یعنی توسعه نامتوازن دو راه حل وجود دارد؛ یا صنابع موشکی کشور را آنقدر پایین بکشیم که قد دیگر صنایع هم به آن برسد و همه در عقب ماندگی با هم شریک شوند. این کار البته کار راحت تری است و یا آنکه صنایع دیگر خود را بالا بکشند و خود را هم قد صنایع نظامی بکنند، که البته این کار دشوارتری است و اعتقاد و پشتکار میخواهد.